Nature photography by Dragisa Savic Nature photography by Dragisa Savic

Nature Photography by Dragiša Savić

  FLORA

      Bryophyta

      Pteridophyta

      Gymnospermae

      Dicotiledones

      Monocotiledones

  GALS & MINERS

  FAUNA

     Mollusca

     Plathyhelminthes

     Bryozoa

     Annelida

     Nematomorpha

     Crustacea

     Myriapoda

     Arachnida

     Entognatha

     Insecta

     Amphibia

     Reptilia

     Aves

     Mammalia

  CHROMISTA

     Oomycota

  PROTOZOA

     Amoebozoa

  FUNGI

     Entomophthoromycota

     Mucoromycota

     Ascomycota

     Basidiomycota

  LANDSCAPES

  CONTACT

  NEW

 

   
 

Quercus petraea (Matt.) Liebl. ssp. petraea- kitnjak

« previous thunbnails next »

 
 

 
 

Fruška gora (Čerević), 2002.

 

Listopadno drvo visoko do 35 m (ponekad do 40 m), stablo u prečniku debelo do 1 m (ponekad do 3 m), dostiže starost do 600-700 godina. Kora na starim stablima debela, beličasto siva, relativno plitko ispucala. Jednogodišnje grančice ubrzo ogole, tamnozelene, maslinastozelene ili mrke. Pupoljci sitni, do 8 mm dugi, jajasti do izduženi, na vrhu tupi, zaobljeni ili sasvim malo ušiljeni. Zalisci rano otpadajući, suvo kožasti, goli ili dlakavi. Listovi najčešće sakupljeni na vrhu grančice, na jasno užlebljenim, golim, peteljkama, dugim 12 do 30 mm (ponekad do 40 mm); liska čvrsta, dosta tanka, duga do 12 cm, široka 7 cm, najšira u sredini ili iznad sredine, ± simetrična, široko objajasta, eliptična ili široko lancetasta, na vrhu široko zaokrugljena ili ± sužena; pri osnovi obično ± klinasto sužena, ređe zaokrugljena ili malo srcasta; po obodu pravilno i ± simetrično plitko do srednje duboko urezana ili donekle perasto režnjevita, sa 4 do 8 (10) pari ne duboko usečenih ± simetričnih režnjeva, u donjoj polovini liske najvećih, prema vrhu sve manjih, zaobljenih do malo izduženih; lice liske zeleno i ± sjajno, naličje svetlije zeleno, u početku dlakavo od sitnih finih prileglih dlaka, docnije ogolelo, osim u uglovima nerava gde se zadržavaju mali čuperci dlaka; bočnih nerava ima 6 do 9 (11) pari, ± međusobom udaljeni i ne sasvim paralelni, često sa interkalarnom nervaturom. Muški cvetovi u resama dugim do 6 cm, na goloj ili retko dlakavoj osovini; perigon podeljen na 6 do 8 delova; prašnice sitne. Ženski cvetovi pojedinačni ili po 2 do 5 sakupljeni na jednogodišnjim grančicama, sedeći ili na dlakavoj dršci dugoj do 1 cm; stubića obično 3, slobodni, kratki, lučno napolje savijeni. Plodovi pojedinačni ili do 5 (retko više), obično sedeći u lisnim pazusima ili na peteljkama dugim do 15 (20) mm; kupula ± plitka, poluloptasta, tankih zidova, visoka 5 do 12 mm i široka 8 do 14 mm; pokrivena dlakavim, malim, zbijenim i čvrsto prileglim, ali jasno odvojenim stipulama, jajasto lancetastim, tankim, pljosnatim ili malo zadebljalim, ali nikada ispupčeno zadebljalim; plod jajast ili izduženo loptast, dug 1.5 do 4 cm, širok 0.8 do 2.5 cm; endokarp go. Cveta u maju mesecu, plodonosi u septembru i oktobru mesecu. Prilagođen je umerenoj klimi nizijskih brdskih područja Evrope, u uslovima ravnomerne temperature i dovoljne vlažnosti vazduha.

Rasprostranjen je kako na ± ravnijim terenima, tako i na padinama, ali suviše strme južne padine teško osvaja. Ne podnosi klimatske ekstreme, poplavna zemljišta niti preterano suvu i toplu podlogu; najbolje uspeva na svežem zemljištu, dok u pogledu plodnosti zemljišta nema velikih zahteva: uspeva na kiselom, podzolastom, čak i na nerazvijenom skeletnom šumskom zemljištu; na krečnjačkoj podlozi slabije uspeva, ali je čest na serpentinu. Na većim visinama pretežno se nalazi na toplijim, južnim padinama.

 

 

Quercus petraea ssp. iberica (Steven ex M. Bieb.) Krassiln.- transilvanski kitnjak, istočni hrast

 

 
 

 
 

Fruška gora (Glavica), 2005.

 
     
   

Listopadno drvo, visoko do 25 m (ponekad i više), slično kitnjaku. Jednogodišnje grančice gole, mat površine, mrkozelenkaste do mrkocvrvenkaste. Pupoljci izduženo jajasti, 7 do 12 mm dugi (5 do 18), na vrhu zašiljeni, goli i sjajni ili slabo vlaknasti. Zalisci rano otpadajući (ponekad se održavaju na zimskim pupoljcima), suvo kožasti. Listovi dosta sitni, ± ravnomerno raspoređeni na grančicama, na odozgo užlebljenoj peteljci, dugoj 1 do 3 cm, u mladosti vunasto dlakavoj, docnije ogoleloj; liska jedra i ± kožasta, 7 do 11 (18) cm duga i 5 do 7 (12) cm široka, eliptična ili objajasta, ponekad izduženo jajasta, na vrhu široko zaokrugljena, pri osnovi srcasta, polusrcasta ili zaokrugljena, retko ± široko klinasto izdužena, obodom retko duboko urezana, najčešće plitko režnjevita na 6 do 8 (10) pari okruglastih i kratkih režnjeva, većinom celih ivica; lice tamnozeleno, sjajno, naličje svetlo zeleno, žućkasto do sivozeleno; naličje liske fino dlakavo od sitnih većinom prileglih dvogranatih ili zvezdastih dlaka, uz nerve od krupnijih i prostih dlaka, ponekad rano opadajućih; bočni nervi istaknuti, gotovo paralelni i dosta bliski međusobom, 7 do 11 bočnih nerava na svakoj strani, često bez interkalarnih nerava. Muški cvetovi sa perigonom podeljenim na 5 do 7 režnjeva, na resama dugim do 7 cm, retko vunasto dlakavim.

Ženski cvetovi u grupicama od 2 do 6 na vrhovima kratkih ili do 3 cm dugih peteljki, ponekad dlakavim; stubića obično 3, slobodni i unazad povijeni. Plodovi retko pojedinačni, obično 2 do 6 prikupljeni zajedno, sedeći ili na kratkim i maljavim drškama, ponekad dugim i do 3 cm; plodovi okruglasti do jajasti, dugi do 2.5 cm i široki 1.2 do 1.8 cm; endokarp go; kupula poluloptasta, sa dosta debelim zidovima, visoka 5 do 12 mm i široka 15 do 20 mm, pokrivena sa vrlo tesno poleglim mrkim stipulama, na leđnoj strani bradavičasto veoma zadebljalim, naročito u srednjem delu kupule, široko jajastim i na vrhu kratko suženim. Cveta V, plodonosi IX-X.

Ekologija slična kitnjakovoj, s tom razlikom što je Q. polycarpa, izgleda, prilagođeniji kontinentalnijim uticajima koji vladaju u jugoistočnoj Evropi, što znači nešto suvljoj i toplijoj klimi za vreme leta.

Rasprostranjenje u Srbiji. Nedovoljno proučeno; moguće da se zapadne granice nalaze upravo u našoj zemlji (Fruška gora?); za sada konstatovana u hrastovim šumama Avale, Fruške gore i nekih drugih brdskih područja.

 

   
  Copyright © Dragiša Savić. All rights reserved.