|
|
Listopadno
drvo visoko do (retko) 35 m, do preko 1 m debelo (prečnik) i starosti do
200 godina. Debela mrtva kora, koja se obrazuje još u mladosti, sive
boje, duboko uzduž izbrazdana, brazde pri dnu crvenkaste boje, sa retkim
poprečnim uskim pukotinama. Krošnja široko piramidalna, ne tako gusta.
Jednogodišnje grančice maljave, i po malo uglaste. Pupoljci sitni,
jajasti, dlakavi, pri osnovi opkoljeni mnogobrojnim linearnim,
uskojezičastim zaliscima, ponekad pepeljasto zelenim, dugim do 2 cm,
dužim od pupoljaka; prisustvo ovih listića vrlo karakteristično za cer.
Listovi kožasti, na dlakavoj dršci dugoj 5 do 25 mm; liska duga 5 do 15
cm, široka do 9 cm (na izbojcima mogu biti i znatno veće), izdužena do
izduženo jajasta, pri osnovi zaokrugljena ili polusrcasta, na vrhu
±
oštra ili tupa, obodom
±
plitko nazubljena, ili
±
režnjevita do perasto režnjevita, ili čak
±
duboko i perasto usečena, sa većinom zupčastim vrhovima režnjeva,
ponekad režnjevi takođe i sami nazubljeni po obodu ili
±
režnjeviti; liska naličjem tamnozelena, pomalo rapava, gola ili sitnim
zvezdastim dlakama posuta, naličjem pepeljasta ili svetložućkasta od
dlaka, naročito oko nerava, zreli listovi često samo oko nerava dlakavi;
bočnih nerava ima 5 do 10 pari, obično sa interkalarnom nervaturom; pri
osnovi lisne peteljke trajno ostaju linearni zalisci. Muški cvetovi
pojedinačni, sedeći ili skoro sedeći, sakupljeni u rastresite cvasti na
osovini dugačkoj 4 do 11 cm; perigon podeljen na 5 do 6 delova; prašnika
4 (3 do 6).
Ženski cvetovi na ovogodišnjim grančicama, na zajedničkoj dlakavoj
peteljci, pojedinačno ili u grupicama (do 8); stubića 4. Plodovi sedeći
ili na dršci dugoj do 3 cm, pojedinačni ili po 2 do 4 (do 7),
raspoređeni na bezlisnom dvogodišnjem
delu
grančice; plod sazreva druge godine u septembru ili oktobru; plod
krupan, izduženo jajast, na vrhu obično malo spljošten, dugačak 2 do 4
cm (retko 5), širok u prečniku do 2.5 cm, uzduž uvek fino izbrazdan,
endokarp go; kupula poluloptasta, do 2 cm visoka i 1 do 2 (retko 3) cm
široka, sa mnogobrojnim pepeljasto dlakavim stipulama, dugim do 1 cm i
širokim oko 1 mm, končasto linearnim, šiljastim, rastresito stojećim i
unazad povijenim ("šubarasta" kupula); ponekad stipule nitaste i duge do
2.5 cm. Cveta V-VI, uporedo sa olistavanjem, plodonosi druge godine
IX-X.
Termofilna i heliofitna vrsta, u znatnoj meri i kserotermna, prilagođena
pre svega submediteranskoj i umereno kontinentalnoj klimi jugoistočne
Evrope; na toploj, bogatoj mineralnim materijama i slabo kiseloj
podlozi, na krečnjaku ili silikatu. Zauzima srednja brdska područja u
pojasu listopadnih termofilnih šuma. U društvu sa drugim termofilnim i
heliofitnim vrstama drveća i žbunova izgrađuje različite listopadne
šumske zajednice;
Široko
rasprostranjena vrsta u Srbiji. |
|
|